Sáng kiến mới của Nga: đề nghị nhóm P5+1 và Iran sớm họp trực tuyến để ngăn chặn tình hình diễn biến căng thẳng

Ngày 14/8/2020, Tổng thống Nga Vladimir Putin đề nghị 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cùng với Đức (thường gọi là P5+1) và Iran sớm tiến hành hội nghị trực tuyến để thảo luận các vấn đề thực hiện Kế hoạch hành động chung toàn diện đối với chương trình hạt nhân của Iran (JCPOA) đạt được hồi tháng 7 năm 2015. Nhà lãnh đạo Nga một lần nữa đánh giá JCPOA là thành tựu chính trị - ngoại giao to lớn.

Tổng thống V. Putin nhấn mạnh: “Mục đích của hội nghị là đề ra những biện pháp cho phép loại trừ tình trạng đối đầu, gia tăng căng thẳng trong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Điều quan trọng là phải có sự ủng hộ tập thể đối với việc tiếp tục thực hiện không trì hoãn Nghị quyết 2231 của HĐBA LHQ – cơ sở pháp lý quốc tế cho việc thực hiện JCPOA.

Tổng thống Nga cũng nêu rõ, hội nghị P5+1 và Iran mà ông đề xuất cũng sẽ thảo luận về những hành động phối hợp nhằm xây dựng các cơ chế đáng tin cậy bảo đảm an ninh và củng cố lòng tin ở vùng vịnh Péc-xích. Ông Putin cho rằng cần tránh làm cho tình hình căng thẳng thêm, tránh làm gia tăng rủi ro bùng nổ xung đột ở vùng Vịnh, đây là vấn đề cấp bách. Nhà lãnh đạo Nga nhắc lại rằng, năm 2019 Nga đã giới thiệu Quan điểm cơ bản về an ninh ở vùng Vịnh Péc-xích, trong đó nhấn mạnh những nguyên tắc quan trọng như: thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin và bảo đảm an ninh theo từng bước; phối hợp nỗ lực của nhiều bên; tuân thủ luật pháp quốc tế, trước hết là Hiến chương LHQ và các nghị quyết của HĐBA để triển khai cơ chế an ninh tập thể đồng bộ và hợp tác bình đẳng giữa các quốc gia trong khu vực.

Đề cập cuộc thảo luận tại HĐBA LHQ về  lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran, Tổng thống V. Putin cho rằng những cáo buộc đối với Iran là không có căn cứ, các cuộc thảo luận ngày càng căng thẳng hơn; Nga tiếp tục ủng hộ JCPOA.

Cùng ngày 14/8, Hội đồng Bảo an LHQ đã bác bỏ dự thảo nghị quyết gia hạn lệnh cấm vũ khí đối với Iran do Mỹ đề xuất. Dự thảo nghị quyết này chỉ nhận được 2 phiếu ủng hộ (của Mỹ và Cộng hòa Dominicana) trong khi có 2 phiếu chống (Nga và Trung Quốc) và 11 phiếu trắng (trong đó có Việt Nam).

Lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran do LHQ áp đặt sẽ hết hạn vào tháng 10/2020.

Việc dự thảo nghị quyết của Mỹ chỉ nhận được 2 phiếu ủng hộ cho thấy Mỹ ngày càng đơn độc trong vấn đề hạt nhân Iran kể từ khi Tổng thống Donald Trump quyết định rút Mỹ khỏi JCPOA hồi tháng 5/2018.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã bày tỏ thất vọng trước kết quả bỏ phiếu nói trên nhưng tuyên bố Mỹ sẽ làm mọi cách trong phạm vi quyền hạn của mình để tiếp tục cấm vận vũ khí quốc tế đối với Iran.

Về phần mình, Iran khẳng định chính quyền Washington tìm cách kéo dài lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran là nhằm giải quyết các nhiệm vụ ở trong nước và kết quả bỏ phiếu tại HĐBA ngày 14/8 cho thấy Mỹ hoàn toàn bị cô lập.

                                   ĐỨC HÀ