Chặng đường 60 năm hoạt động không mệt mỏi của Hội Hữu nghị Nga - Việt

60 năm trước, ngày 31 tháng 7 năm 1958, tại thủ đô Moskva diễn ra Đại hội thành lập Hội Hữu nghị Xô – Việt (OSVD). Thời điểm đó vừa đúng 8 năm sau ngày Việt Nam và Liên Xô chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao (30 tháng 1 năm 1950) và 8 năm sau ngày Hội Hữu nghị Việt – Xô được thành lập theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh (23 tháng 5 năm 1950). Năm đó, nhân dân Liên Xô đã bắt đầu biết nhiều về Việt Nam, một đất nước cách xa về địa lý nhưng gần gũi về lý tưởng và tình cảm đã và đang tiến hành kháng chiến gian khổ chống ngoại xâm vì độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc. Những người Xô-viết bắt đầu quan tâm sâu sắc đến lịch sử, văn hóa, những truyền thống tốt đẹp của nhân dân Việt Nam và bắt đầu dấy lên những phong trào hoạt động đoàn kết, hữu nghị, ủng hộ và giúp đỡ Việt Nam khôi phục, xây dựng đất nước và tiếp tục cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở miền Nam.

 Những tháng năm không thể nào quên

Hội Hữu nghị Xô – Việt đã đứng ra tổ chức hoặc phối hợp tổ chức những hoạt động quần chúng quy mô rất lớn đoàn kết, ủng hộ, giúp đỡ Việt Nam như Tháng hoặc Mười ngày Hữu nghị, Đoàn kết với Việt Nam, Ngày Việt Nam ở Liên Xô,  Ngày các nước cộng hòa Xô-viết tại Việt Nam. Trong khuôn khổ những sự kiện đó, rất nhiều công dân Liên Xô đã có dịp đi thăm Việt Nam, hàng nghìn người Việt Nam được sang thăm đất nước Xô-viết anh em.

Trong những năm Việt Nam tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hội Hữu nghị Xô - Việt cùng với nhiều đoàn thể xã hội của Liên Xô đã tổ chức phong trào ủng hộ, giúp đỡ Việt Nam sâu rộng, mạnh mẽ. Hàng nghìn cuộc mít-tinh tại các nhà máy, xí nghiệp, trường học, nông trang, nông trường có rất đông người tham gia đòi đế quốc Mỹ chấm dứt chiến tranh, cút khỏi Việt Nam. Cũng có hàng nghìn hoạt động văn hóa, tuyên truyền giới thiệu về Việt Nam, ca ngợi tinh thần lao động cần cù và ý chí kiên cường, bất khuất của nhân dân Việt Nam. Những năm tháng đó, trên các trang báo Liên Xô thường xuyên nổi bật tin, ảnh về những hoạt động đoàn kết với Việt Nam, những khẩu hiệu “Chúng tôi luôn sát cánh với các bạn, nhân dân Việt Nam anh hùng!”, “Việt Nam anh hùng, trái tim chúng tôi hòa nhịp với các bạn!”, “Liên Xô – Việt Nam: sức mạnh của tình đoàn kết”, “Việt Nam nhất định thắng!”, “Không được đụng đến Việt Nam”, “Hòa bình cho Việt Nam”, “Mỹ cút khỏi Việt Nam” …

Năm 1975, nhân dịp kỷ niệm 30 năm Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và nhân dịp giải phóng hoàn toàn miền Nam, tại Liên Xô đã tổ chức Tháng Hữu nghị Xô – Việt với hàng nghìn cuộc mít-tinh, gặp gỡ, dạ hội, chiếu phim Liên Xô và Việt Nam khắp các địa phương trên đất nước Liên Xô rộng lớn ca ngợi cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam chống Mỹ xâm lược. Hội Hữu nghị Xô – Việt đóng vai trò to lớn trong những hoạt động đó.

Trong những năm 80 của Thế kỷ 20, một trong những nhiệm vụ chủ yếu của Hội Hữu nghị Xô – Việt là thúc đẩy việc phát triển các mối quan hệ trực tiếp giữa các địa phương Liên Xô và Việt Nam. Đến giữa những năm 80, Hội Hữu nghị Xô – Việt đã là một trong những tổ chức xã hội đông đảo, mạnh nhất ở Liên Xô, có 7 phân Hội nước cộng hòa Xô-viết, 40 chi hội khu, tỉnh, thành phố, trên 3 nghìn chi hội cơ sở. Hội Hữu nghị Xô – Việt cũng đã mở Văn phòng đại diện của Hội tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Hoạt động của Hội Hữu nghị Xô – Việt được đánh giá rất cao ở Liên Xô cũng như ở Việt Nam.

Những năm 90 của Thế kỷ trước, tình hình Liên Xô có nhiều khó khăn và vào tháng 12/1991 Liên bang Xô-viết tan rã. Hội Hữu nghị Xô – Việt không tồn tại nữa.

Nhưng ngay trong năm 1991, dựa trên truyền thống hoạt động và tổ chức của Hội Hữu nghị Xô – Việt, các thành viên cốt cán của Hội Hữu nghị Xô – Việt trước đây cùng những người hoạt động tích cực vì quan hệ hữu nghị, hợp tác Nga – Việt đã thành lập một tổ chức mới là Hội Hữu nghị với Việt Nam của Liên bang Nga. Chủ tịch Hội là ông Evgheni Glazunov, một nhà Việt Nam học; Chủ tịch danh dự của Hội là Anh hùng Liên Xô, Anh hùng Lao động Việt Nam, đại biểu Đuma quốc gia Nga, nhà du hành vũ trụ German Titov. Các chi hội tại các thành phố Ekaterinburg, Vladivostok, Novosibirsk cũng được tái lập.

 Hội Hữu nghị Nga – Việt năng động và sáng tạo

Tháng 4 năm 2007, Đại hội lần thứ IV của Hội Hữu nghị với Việt Nam bầu Ban chấp hành Trung ương khóa mới và quyết định thành lập Hội Hữu nghị Nga – Việt (ORVD).  Hội đăng ký hoạt động chính thức tại Bộ Tư pháp LB Nga, trở thành người kế thừa về mặt pháp lý và về truyền thống của Hội Hữu nghị Xô – Việt và Hội Hữu nghị với Việt Nam của LB Nga. Giáo sư, Tiến sĩ Vladimir Buyanov, Giám đốc Học viện Kinh tế và Luật pháp Moskva, cựu chuyên gia Liên Xô tại công trình nhà máy nhiệt điện Phả Lại, được bầu làm Chủ tịch ORVD.

Cũng từ năm 2007, Hội  Hữu nghị Nga – Việt chủ yếu dựa vào Học viện Kinh tế và Luật pháp Moskva để phát triển hoạt động của mình – Hội đặt Văn phòng tại đây, huy động nhân lực của Học viện vào công tác thường trực của Hội, khai thác được tiềm năng của các Phân hiệu Học viện tại một số địa phương LB Nga để mở rộng hoạt động của Hội Hữu nghị Nga - Việt.

Những năm qua Hội Hữu nghị Nga – Việt rất năng động, sáng tạo trong các hoạt động hữu nghị, hợp tác với Việt Nam. Ngoài những hoạt động truyền thống như gặp gỡ, giao lưu, thăm viếng lẫn nhau, Hội Hữu nghị Nga – Việt đã tổ chức các cuộc hội thảo, hội nghị khoa học – thực tiễn, triển lãm về quan hệ giữa hai nước; Hội đã xuất bản 12 đầu sách về Việt Nam và quan hệ Xô – Việt/Nga – Việt, trong đó có Tuyển tập Văn kiện Đại hội XI và XII Đảng Cộng sản Việt Nam bằng tiếng Nga, sách về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Hội có sáng kiến trồng cây Hữu nghị tại khuôn viên Quảng trường Hồ Chí Minh ở Moskva (Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trồng hai cây tại đây); Hội Hữu nghị Nga – Việt đã vận động tài trợ và quyên góp kinh phí phối hợp Hội Hữu nghị Việt – Nga xây dựng Tượng đài German Titov tại đảo Titov ở Vịnh Hạ Long, cùng Hội Hữu nghị Việt Nga tổ chức thi vẽ tranh thiếu nhi “Em vẽ nước Nga, em vẽ Việt Nam” và nhiều hoạt động khác.

ORVD đã thành lập Trung tâm Kinh doanh trực thuộc Hội để kết nối, thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại, du lịch giữa các doanh nghiệp và địa phương hai nước Việt – Nga…

Hàng năm Hội Hữu nghị Nga – Việt tổ chức khoảng 50 hoạt động khác nhau nhằm giới thiệu, thông tin quảng bá về Việt Nam và quan hệ Nga – Việt, thúc đẩy tiếp xúc, hợp tác giữa nhân dân hai nước. Hội Hữu nghị Nga – Việt rất chú trọng triển khai hoạt động đối ngoại nhân dân trong giới trẻ.

Về tổ chức, hiện nay Hội Hữu nghị Nga – Việt có gần 5 nghìn hội viên, với các Chi hội ở Moskva, Ekaterinburg, Vladivostok và 15 thành phố khác của LB Nga.

Kinh phí hoạt động của Hội Hữu nghị Nga – Việt hình thành nhờ đóng góp của các hội viên cá nhân và tập thể, nguồn tài trợ của các doanh nghiệp Nga, doanh nghiệp cộng đồng người Việt Nam tại LB Nga; nhưng quan trọng nhất là nhờ nguồn lực của Học viện Kinh tế và Luật pháp Moskva.

 Những phần thưởng của Nhà nước Việt Nam

Năm 1977, Hội Hữu nghị Xô – Việt được tặng Huân chương Hữu nghị vì những đóng góp to lớn vào việc phát triển và tăng cường tình hữu nghị, sự hợp tác giữa nhân dân hai nước, vào phong trào đoàn kết quốc tế với cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam chống Mỹ xâm lược.

Năm 1983, nhân dịp kỷ niệm 25 năm Ngày thành lập Hội Hữu nghị Xô – Việt, 5 Chi hội và 10 cán bộ, hội viên của Hội được tặng Huân chương Hữu nghị.

Năm 1998, nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày thành lập, Hội Hữu nghị với Việt Nam của LB Nga được tặng Huân chương Hữu nghị lần thứ hai.

Năm 2008, Hội Hữu nghị Nga – Việt được tặng Huân chương Hữu nghị lần thứ ba vì những đóng góp to lớn vào việc phát triển tình hữu nghị, sự hợp tác giữa nhân dân hai nước.

Nhân dịp kỷ niệm 60 năm ngày thành lập, Hội Hữu nghị Nga – Việt đã đề nghị Nhà nước Việt Nam tặng những phần thưởng bậc cao của Việt Nam cho tập thể và một số cá nhân của Hội.

Phối hợp nhịp nhàng hoạt động của Hội Hữu nghị hai nước

Trong từng giai đoạn, Hội Hữu nghị Nga – Việt và Hội Hữu nghị Việt – Nga ký kết Thỏa thuận hợp tác, trong đó đề ra các chương trình, biện pháp cụ thể về giao lưu, tiếp xúc, triển khai các dự án chung nhằm củng cố quan hệ hữu nghị anh em, làm sâu sắc, đa dạng hóa các hình thức hợp tác cùng có lợi giữa hai bên trong những điều kiện mới.

Năm 2007, Kế hoạch hợp tác giữa hai Hội Hữu nghị trong những năm 2008-2010 được ký kết tại Hà Nội.

Tháng 9/2010, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức của Tổng thống Dmitry Medvedev tại Việt Nam, Chủ tịch hai Hội Hữu nghị ký Thỏa thuận hợp tác giai đoạn 2011-2015.

Tháng 4/2015, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Dmitry Medvedev, Chủ tịch hai Hội Hữu nghị ký Thỏa thuận hợp tác giai đoạn 2016-2020. Thỏa thuận này hiện đang được thực hiện tốt đẹp.

Theo các thỏa thuận hợp tác nói trên, song song những hoạt động khánh tiết truyền thống như giao lưu, tiếp xúc, đi thăm lẫn nhau, những năm qua hai Hội đã thực hiện nhiều dự án quan trọng như Tượng đài phi công vũ trụ, Anh hùng Liên Xô, Anh hùng Lao động Việt Nam German Titov trên đảo Titov ở Vịnh Hạ Long; tổ chức ba cuộc thi vẽ tranh thiếu nhi “Em vẽ Việt Nam – Em vẽ nước Nga” ở hai nước; phát hành sách “Gia tộc Tổng thống Vladimir Putin”, tuyển tập thơ “Đợi anh về” dịch từ tiếng Nga ra tiếng Việt… Những hoạt động này gây được ảnh hưởng tích cực trong dư luận, lan tỏa trong nhân dân, trong giới trẻ hai nước.

 Những khó khăn, thách thức mới

Hiện nay, Hội Hữu nghị Nga – Việt đang gặp nhiều khó khăn, chủ yếu do Học viện Kinh tế và Luật pháp Moskva – một cơ sở đào tạo đại học ngoài công lập là chỗ dựa của Hội - đang đối mặt rất nhiều thách thức do cơ chế hiện hữu của LB Nga. Thêm nữa, từ năm 2014, Nga bị Mỹ và Phương Tây cấm vận nên sự hỗ trợ của các doanh nghiệp đối với Hội Hữu nghị Nga – Việt hầu như không còn nữa. Những khó khăn đó đang ảnh hưởng rất mạnh đến hoạt động thực tế của  Hội Hữu nghị Nga – Việt.

Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt – Nga Trần Bình Minh cùng ban lãnh đạo Hội đã chia sẻ sự đồng cảm, hiểu biết với Hội Hữu nghị Nga - Việt và khẳng định  sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Hội bạn, thể hiện tình cảm và quyết tâm của  Hội Hữu nghị Việt – Nga luôn luôn sát cánh với những người bạn Nga, cũng nỗ lực để vượt qua mọi khó khăn, ra sức gìn giữ và tăng cường quan hệ hữu nghị anh em, sự hợp tác hiệu quả trong mọi lĩnh vực.

                                                                                                          NGUYỄN ĐĂNG PHÁT